Expressies en operators
Expressies en operators
Zonder expressies is programmeren saai: je kan dan enkel variabelen aan elkaar toewijzen. Expressies zijn als het ware eenvoudige tot complexe sequenties van bewerkingen die op 1 resultaat uitkomen met een specifiek datatype. De volgende code is bijvoorbeeld een expressie: 3+2
.
Het resultaat van deze expressie is 5
(type int
).
Expressie-resultaat toewijzen
Meestal zal je expressies schrijven waarin je bewerkingen op en met variabelen uitvoert. Vervolgens zal je het resultaat van die expressie willen bewaren voor verder gebruik in je code. In de volgende code kennen we het expressie-resultaat toe aan een variabele:
Hierbij zal de temperatuur uit de rechtse 2 variabelen worden uitgelezen, van elkaar worden afgetrokken en vervolgens bewaard worden in temperatuursVerschil
.
Een ander voorbeeld van een expressie-resultaat toewijzen maar nu met literals:
Uiteraard mag je ook combinaties van literals en variabelen gebruiken in je expressies:
Operators en operanden
Om expressies te gebruiken hebben we ook zogenaamde operators nodig. Operators in C# zijn de wiskundige bewerkingen zoals optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. Deze volgen de klassieke wiskundige regels van volgorde van berekeningen:
Haakjes
Vermenigvuldigen, delen en modulo:
*
,/
,%
(rest na deling, ook modulo genoemd).Optellen en aftrekken:
+
en-
We spreken over operators en operanden. Een operand is het element dat we links en/of rechts van een operator zetten. In de som 3+2
zijn 3
en 2
de operanden, en +
de operator. In dit voorbeeld spreken we van een binaire operator omdat er twee operanden zijn.
Er bestaan ook unaire operators die maar 1 operand hebben. Denk bijvoorbeeld aan de -
operator om het teken van een getal om te wisselen: -6
.
In hoofdstuk 5 zullen we nog een derde type operator ontdekken: de ternaire operator die met 3 operanden werkt!
Net zoals in de wiskunde kan je in C# met behulp van de haakjes verplichten het deel tussen de haakjes eerst te berekenen, ongeacht de andere operators en hun volgorde van berekeningen:
Je kan nu complexe berekeningen doen door literals, operators en variabelen samen te voegen. Bijvoorbeeld om te weten hoeveel je op Mars zou wegen:
Modulo operator %
De modulo operator die we in C# aanduiden met %
verdient wat meer uitleg. Deze operator zal als resultaat de gehele rest teruggeven wanneer we het linkse getal door het rechtse getal delen:
Lijn 1 resulteert in de waarde 1
die in rest
wordt bewaard: 7 delen door 2 geeft 3 met rest 1. Lijn 2 zal 0 geven, want 10 delen door 5 heeft geen rest.
De modulo-operator zal je geregeld gebruiken om bijvoorbeeld te weten of een getal een veelvoud van iets is. Als de rest dan 0 is weet je dat het getal een veelvoud is van het getal waar je het door deelde.
Bijvoorbeeld om te testen of getal even is gebruiken we %2
:
Verkorte operator notaties
Heel vaak wil je de inhoud van een variabele bewerken en dan terug bewaren in de variabele zelf. Bijvoorbeeld een variabele vermenigvuldigen met 10 en het resultaat ervan terug in de variabele plaatsen. Hiervoor zijn enkele verkorte notaties in C#. Stel dat we een variabele int getal
hebben:
Verkorte notatie | Lange notatie | Beschrijving |
|
| variabele met 1 verhogen |
|
| variabele met 1 verlagen |
|
| variabele verhogen met een getal |
|
| variabele verminderen met een getal |
|
| variabele vermenigvuldigen met een getal |
|
| variabele delen door een getal |
Je zal deze verkorte notatie vaak tegenkomen. Ze zijn identiek aan elkaar en zullen dus je code niet versnellen. Ze zal enkel compacter zijn om te lezen. Bij twijfel, gebruik gewoon de lange notatie.
De verkorte notaties hebben ook een variant waarbij de operator links en de operand rechts staat. Bijvoorbeeld --getal
. Beide doen het zelfde, maar niet helemaal. Je merkt het verschil in volgende voorbeeld:
Als je de operator achter de operand zet (som++
) dan zal eerst de waarde van de operand worden teruggegeven, vervolgens wordt deze verhoogd. Bij de andere (++som
) is dat omgekeerd: eerst wordt de operand aangepast, vervolgens wordt nieuwe waarde als resultaat van de expressie teruggegeven.
Ik zei je al dat variabelen het hart van programmeren zijn. Wel, expressies zijn het bloedvatensysteem dat ervoor zorgt dat al je variabelen ook effectief gecombineerd kunnen worden tot wondermooie nieuwe dingen.
Succes!
De voorman verschijnt wanneer er iets beschreven wordt waar véél fouten op gemaakt worden, zelfs bij ervaren programmeurs. Opletten geblazen dus.
Expressiedatatypes
Lees deze zin enkele keren luidop voor, voor je verder gaat: De types die je in je expressies gebruikt bepalen ook het type van het resultaat. Als je bijvoorbeeld twee int
variabelen of literals optelt zal het resultaat terug een int
geven (klink logisch, maar lees aandachtig verder):
Je kan echter geen kommagetallen aan int
toewijzen. Als je dus twee double
variabelen deelt is het resultaat terug een double
en zal deze lijn een fout geven daar je probeert een double
aan een int
toe te wijzen:
Bovenstaande code geeft volgende fout: "Cannot implicitly convert double to int."
Let hier op!
But wait... it gets worse!
Wat als je een int
door een int
deelt? Het resultaat is terug een int
. Je bent echter alle informatie na de komma kwijt. Kijk maar:
Er zal 4
op het scherm verschijnen! (niet 4.5
daar dat geen int
is).
Datatypes mengen in een expressie
Wat als je datatypes mengt? Als je een berekening doet met bijvoorbeeld een int
en een double
dan zal C# het 'grootste' datatype kiezen. In dit geval een double.
Volgende code zal dus werken:
Volgende code niet:
En zal weer dezelfde fout genereren: "Cannot implicitly convert type 'double' to 'int'. An explicit conversion exists (are you missing a cast?)"
Wil je dus het probleem oplossen om 9 te delen door 2 en toch 4.5 te krijgen (en niet 4) dan zal je minstens 1 van de 2 literals of variabelen naar een double moeten omzetten.
Het voorbeeld van hierboven herschrijven we daarom naar:
En nu krijgen we wel 4.5
aangezien we nu een int
door een double
delen en C# dus ook het resultaat dan als een double
zal teruggeven.
Begrijp je nu waarom dit een belangrijk deel was? Je kan snel erg foute berekeningen en ongewenste afrondingen krijgen indien je niet bewust omgaat met je datatypes.
Laten we eens kijken of je goed hebt opgelet, het kan namelijk subtiel en ambetant worden in grotere berekeningen.
Stel dat ik afspreek dat je van mij de helft van m'n salaris . Ik verdien 10 000 euro per maand (I wish).
Ik stel je voor om volgende expressie te gebruiken om te berekenen wat je van mij krijgt:
Hoeveel krijg je van me?
0.0 euro, MUHAHAHAHA!!!
Begrijp je waarom? De volgorde van berekeningen zal eerst het gedeelte tussen de haakjes doen:
1 delen door 2 geeft 0, daar we een
int
door eenint
delen en dus terug eenint
als resultaat krijgen.Vervolgens zullen we deze
0
vermenigvuldigen met10000.0
waarvan ik zo slim was om deze indouble
te zetten. Niet dus. We vermenigvuldigen weliswaar eendouble
(10000.0
) met eenint
, maar dieint
is reeds0
en we krijgen dus0.0
als resultaat.
Als ik dus effectief de helft van m'n salaris wil afstaan dan moet ik de expressie aanpassen naar bijvoorbeeld:
Nu krijgt het gedeelte tussen de haakjes een double
als resultaat, namelijk 0.5
dat we dan kunnen vermenigvuldigen met het salaris om 5000.0
te krijgen, wat jij vermoedelijk een fijner resultaat vindt.
Last updated