Configuratiebeheer

Inleiding

Naarmate het productieproces complexer wordt neemt de noodzaak tot inzicht in de opbouw van de productiemiddelen toe. Het tempo waarmee de IT infrastructuur verandert, is groot en dit terwijl het belang van de IT dienstverlening voor een onderneming enorm is.

Deze factoren vormen een rechtvaardiging om expliciet aandacht te vragen aan ‘configuratie’ beheer.

Configuratiebeheer biedt een logisch model van de IT infrastructuur of service door de versies van de componenten te identificeren, controleren, onderhouden, ...

Doel van configuratiebeheer

Het onder controle brengen van de IT infrastructuur: Enkel geautoriseerde componenten mogen deel uitmaken van de IT infrastructuur

Het verzorgen van de informatievoorziening over de IT infrastructuur.

Verzamelen van relevante gegevens en verwerken tot zinvolle informatie, ter ondersteuning van de andere processen.

Configuratie item (CI)

Een configuratie item (CI) is een component die deel uitmaakt van, of direct gerelateerd is aan, de infrastructuur.

Een CI kan zowel een fysische als een logische component zijn of een samenstelling uit andere CI's Voorbeelden:

• Toetsenbord of netwerkkaart

• Verzameling programmatuur

• Wijzigingsvoorstel

• Lokaal netwerk

• Handleiding van een afdeling

• Organogram van het bedrijf

• Beschrijving van een procedure

• Dienstenniveau-overeenkomst

• Dienst

Informatie met betrekking tot de CI's en de relatie tussen de CI’s worden vastgelegd in de configuratie beheer database (CMDB)

Configuration Management Database (CMDB)

De CMDB (Configuration Management Database) is het informatiesysteem waarin gegevens met betrekking tot de configuratie items worden vastgelegd en worden beheerd.

De grootte en complexiteit van de CMDB is afhankelijk van vele factoren (grootte ICT, het aantal verschillende systemen, de scope van de CM, het detailleringniveau, het aantal attributen en relaties, ...).

Automatische processen om de database te onderhouden (opladen en aanpassen) moeten waar mogelijk geïmplementeerd worden om de kans op fouten en de onderhoudskosten minimaal te houden.

Voor het opzetten en onderhouden van een CMDB wordt best een kosten/baten analyse gemaakt. Kosten: opzet (create cost) en onderhoud (recurrente cost) Baten: correcte informatie voor de andere processen.

CMDB verschillende databases?

Verschillende databases kunnen leiden tot problemen, niet alle aanpassingen worden overal gemaakt. De betere oplossing is 1 volledig geïntegreerde CMDB.

Bereik van configuratiebeheer

• Welke CI’s worden opgenomen?

• Levenscyclus? Bij het bepalen van het bereik moet het realiseren van de gestelde doelen van CMDB het

uitgangspunt zijn.

CMDB detailleringsniveau

Een CI kan uit meerdere CI’s zijn samengesteld.

Het laagste niveau waarop nog uniek identificeerbare items onderscheiden worden, is het CMDB detailleringniveau.

Een criterium om het niveau te bepalen is de bijdrage die de component levert aan de totstandkoming van de dienstverlening.

In de praktijk wordt het detailleringniveau vaak gesteld op het kleinste (logische) onderdeel dat in de dagelijkse praktijk geïnstalleerd, gewijzigd en verwijderd wordt.

Attributen van configuratie items

Elk CI heeft een aantal kenmerken en eigenschappen, deze worden vastgelegd in de CMDB als CI- attributen. Bepaalde attributen zijn verplicht, andere zijn optioneel.

Voorbeelden:

• unieke identificatiecode

• kopie- of serienummer

• Categorie

• Status

• Versie

• model en type

• Locatie

• Eigenaar

• bron of leverancier

• commentaar

Wanneer gebruik gemaakt wordt van codes, dan moeten eenduidige regels gelden (bv identificatie code en versioning)

• hou rekening met groei (2 cijfers kunnen maar 100 objecten identificeren)

• kort en krachtig

• minimale betekenis bevatten (bv. P voor printer)

• voor versie: xx.yy is gangbaar. (xx verandert bij grote wijziging, yy bij kleine)

• Voor varianten een letter toevoegen aan versionering

  •...

Beperk het aantal attributen!

Relaties tussen configuratie items

Naast attributen worden relaties tussen CI’s opgenomen in de CMDB.

• hiërarchisch ondergeschikt aan

• verbonden met

• maakt gebruik van

• is een onderdeel van

• is een kopie van

• heeft betrekking op

Identificatie van configuratie items

Naast het identificeren en inbrengen (registeren) van alle componenten in de CMDB, moeten de componenten zelf van een ‘label’ worden voorzien. Voor fysische componenten (apparatuur) kan dit een ‘sticker’ zijn, voor logische componenten (documentatie, programmatuur, ...) kan een ‘commentaarregel’ worden voorzien.

Beheer van de CMDB

Na identificatie en registratie van de CI’s mogen alleen geautoriseerde wijzigingen plaatsvinden. Er mogen alleen wijzigingen toegelaten worden die geautoriseerd zijn door het wijzigingsproces.

Tot configuratie beheer hoort ook het bijhouden van een stabiele basisconfiguratie, zodat men hierop terug kan vallen.

Statusbewaking van configuratie items

Om de actuele toestand van een CI vast te leggen wordt de status van de CI geregistreerd (life cycle).

Mogelijke statussen zijn: Gepland, gerealiseerd, getest, geïmplementeerd, operationeel, in onderhoud, gearchiveerd.

De status moet afgesproken worden met wijzigingsbeheer.

De status van de CI geeft informatie over de verantwoordelijkheid in de organisatie en de wijze waarop het is ingezet (bv een nog niet getest item valt onder de verantwoordelijkheid van de testgroep). Per status kan ook de datum weergegeven worden.

Verificatie van de CMDB

Configuration management moet zorgdragen over de actualiteit van de CMDB. Voorbeeld: jaarlijkse controle van alle CI’s of steekproeven.

Rapportering

Tov processen:

• de status van de CI’s

• overzichten van niet goed functionerende CI’s

• een grafische presentatie van de IT infrastructuur

• informatie ten behoeve van kostenbepaling

Tov management:

• Groei van IT infrastructuur

• Resultaten van verificaties, aantal niet geautoriseerde CI’s

• Trends en toekomstige verwachtingen

Configuratiebeheer en informatievoorziening

Configuration management zorgt voor het ter beschikking stellen van zinvolle informatie over de CI’s (rapportering) ten opzichte van processen & management.